Nếu bạn chưa tiêm vaccine liều đầu tiên hay liều thứ hai, bạn có thể đang tò mò là không biết mình sẽ có những phản ứng phụ nào và làm dịu chúng ra sao. Thời gian nào tiêm mũi 2 đạt hiệu quả nhất, cần chuẩn bị gì trước khi tiêm mũi 2.
Dưới đây là những thông tin bổ ích có thể giúp bạn bớt đi những lo lắng về vấn đề tiêm vacxin phòng ngừa Covid- 19.  

1. Phản ứng phụ ngay sau khi tiêm
-  Vaccine COVID-19 là vaccine tiêm vào cơ. Điều này đồng nghĩa dung dịch vaccine sẽ đi thẳng vào cơ bắp qua đầu mũi tiêm. Hệ thống miễn dịch sẽ thấy rằng đây là một mối nguy hại với cơ thể. Cảm giác đau nhức tại vết tiêm chính là một phản ứng miễn dịch. Đây là lý do vì sao vết tiêm thường có màu đỏ và hơi sưng.
Các chuyên gia đưa ra lời khuyên rằng bạn nên đặt một miếng vải ướt, sạch lên vùng bị sưng đau để cảm thấy dễ chịu hơn. Hãy vận động tay nhẹ nhàng để máu lưu thông tốt và bạn sẽ thấy dễ chịu hơn.

15 phút sau khi tiêm
Trong khoảng thời gian 15 - 30 phút sau khi tiêm, sốc phản vệ là phản ứng dị ứng nguy hiểm nhất khi tiêm mọi loại vaccine. Sốc phản vệ rất hiếm xảy ra nhưng tất cả người được tiêm đều được yêu cầu ở lại địa điểm tiêm chủng để được theo dõi sau khi tiêm để đề phòng.
Các dấu hiệu lâm sàng của sốc phản vệ bao gồm: 
- Mề đay, phù mạch nhanh
- Khó thở, tức ngực, thở rít
- Đau bụng hoặc nôn
- Tụt huyết áp hoặc ngất
- Rối loạn ý thức

12 tiếng sau khi tiêm
Các phản ứng phụ còn lại sẽ xuất hiện trong vài giờ, hoặc sau 12 giờ kể từ khi tiêm. Các phản ứng phụ phổ biến sau tiêm bao gồm: 
- Đau đầu
- Đau mỏi cơ bắp
- Mệt mỏi
- Sốt nhẹ
- Ớn lạnh
Một số phản ứng phụ hiếm gặp có thể có bao gồm buồn nôn, nổi hạch bạch huyết (thường là ở vùng dưới cánh tay).
Bạn đừng quá lo lắng nếu mình có các dấu hiệu giống bệnh cúm. Các phản ứng phụ cho thấy cơ thể đang hoạt động miệt mài để tạo ra đề kháng và các tế bào chống lại bản sao/một phần của virus ngoại lai.

12 đến 48 giờ sau khi tiêm
Một khi các phản ứng phụ khác (ngoài vết sưng đỏ ở chỗ tiêm) xuất hiện, chúng có thể kéo dài từ 24 - 48 giờ sau khi tiêm. Các chuyên gia khuyên rằng bạn nên hạn chế tham gia các hoạt động quan trọng, tốn nhiều sức lực trong ngày đầu tiên sau khi tiêm.
Nếu như bạn có các phản ứng gây khó chịu, mệt mỏi cho cơ thể như sốt, đau người, hãy tư vấn với bác sĩ liệu bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt như Paracetamol hay Ibuprofen không. Tuyệt đối không uống các loại thuốc này trước khi tiêm bởi chúng có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của cơ thể.

Sau 48 giờ
Nếu bạn vẫn có các triệu chứng nghiêm trọng trong suốt 2 ngày sau khi tiêm, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn chi tiết. Có thể trong khi bạn trải qua các phản ứng phụ của vaccine, bạn cũng đang mắc COVID-19 hay một loại bệnh khác.
Nếu các triệu chứng vẫn tiếp diễn sau 48 giờ và không có dấu hiệu thuyên giảm, hoặc bạn xuất hiện các vấn đề liên quan đến hô hấp, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất.
Lưu ý: Bạn sẽ không bị mắc COVID-19 do tiêm vaccine. Và phải mất khoảng 2 tuần từ khi tiêm để cơ thể hình thành phản ứng miễn dịch với virus.

2. Mỗi người có các phản ứng phụ là khác nhau
Có thể bạn đã nghe nhiều người khác kể về các phản ứng phụ sau tiêm, nhưng không phải ai cũng có phản ứng phụ giống nhau. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy người trẻ gặp nhiều phản ứng sau tiêm hơn những người lớn tuổi. Đó là các triệu chứng phổ biến như sốt, lạnh người. Trong khi những người lớn tuổi chỉ báo cáo về cơ thể mệt mỏi và bị đau cơ tay. 
Khả năng phản ứng của hệ miễn dịch tỉ lệ thuận với tình trạng sức khoẻ. Nếu sức khoẻ của bạn bình thường và cơ thể khoẻ mạnh, bạn sẽ gặp nhiều phản ứng phụ hơn khi hệ miễn dịch được kích hoạt.
Nhưng cũng đừng lo lắng khi bạn không có phản ứng phụ nghiêm trọng nào như sốt cao hay đau nhức cơ thể. Điều đó không đồng nghĩa hệ miễn dịch không hoạt động. Thời gian và mức độ phản ứng của hệ miễn dịch với vaccine sẽ khác nhau dựa trên nhiều yếu tố khác.
Dù các phản ứng phụ khiến bạn đau nhức khó chịu, nhưng chúng hoàn toàn dễ chịu hơn nhiều so với những triệu chứng do mắc COVID-19. Hãy tiêm vaccine ngay khi bạn được thông báo đi tiêm nhé!

3. Chuẩn bị gì trước khi tiêm mũi vaccine COVID-19 thứ 2?
Mũi tiêm thứ hai của vaccine COVID-19 rất quan trọng trong quá trình tiêm chủng. Tuy nhiên, theo các dữ liệu thử nghiệm lâm sàng, mũi tiêm thứ hai có thể gây nhiều phản ứng phụ hơn mũi thứ nhất.

Tại sao bạn cần phải tiêm mũi 2?
Vaccine được thiết kế để tạo ra trí nhớ miễn dịch. Tiêm vaccine giúp hệ thống miễn dịch hình thành khả năng nhận biết virus lạ, và tiêu diệt virus ngay cả khi cơ thể chưa từng tiếp xúc loại virus đó trước đây. Hầu hết các loại vaccine COVID- 19 đều gây ra phản ứng miễn dịch bằng cách đưa vào các bản sao hoặc một phần của gai protein trên virus SARS-CoV-2.

Mũi tiêm thứ hai có thể gây nhiều phản ứng phụ hơn
Vaccine COVID-19 yêu cầu 2 liều để hệ miễn dịch có đủ đề kháng chống lại virus SARS-CoV-2. Nhưng sau khi tiêm mũi thứ 2, đa phần mọi người gặp nhiều phản ứng phụ hơn mũi tiêm trước đó. Trong vòng 24 giờ kể từ khi tiêm, bạn có thể trải qua nhiều triệu chứng cùng lúc như:
- Ớn lạnh
- Đau đầu
- Sốt
- Mệt mỏi
- Đau nhức cơ thể
- Sưng đau tại vết tiêm
Dù các phản ứng này sẽ hết sau khoảng 2 ngày nhưng chúng có thể khiến sinh hoạt bình thường bị đảo lộn. Nhưng các triệu chứng này là bình thường, cho thấy vaccine đã hoạt động tốt.
Ngược lại, các phản ứng dị ứng như nổi mề đay, phát ban, khó thở, sưng toàn thân là dấu hiệu nguy hiểm cần được đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất.

Tại sao liều vaccine thứ 2 gây nhiều phản ứng phụ hơn 
Liều vaccine đầu tiên được coi là liều “lót", mang tính chất giới thiệu với hệ miễn dịch về virus SARS-CoV-2 mới. Sau đó vài ngày, các tế bào miễn dịch đã làm quen và nhận biết được đặc điểm của virus qua gai protein đặc trưng. Hệ miễn dịch bắt đầu sản sinh các kháng thể, liên kết với các gai protein và vô hiệu hoá mầm bệnh. 
Mũi vaccine thứ hai được coi là liều bổ trợ, giúp hệ miễn dịch nhận ra gai protein nhanh hơn và kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể bảo vệ cơ thể.
Ở thời điểm này, lượng lớn các kháng thể sẽ gia tăng nhanh chống. Hệ quả là những người được tiêm sẽ trải qua các phản ứng phụ mạnh hơn hoặc nhiều hơn. Tuy nhiên, nếu bạn không có nhiều phản ứng phụ hay các phản ứng phụ không quá mạnh, đừng quá lo lắng. Có thể các phản ứng phụ còn phụ thuộc nhiều vào cấu trúc sinh học cơ thể của bạn. Cơ thể và hệ miễn dịch mỗi người có các mức độ phản ứng và chịu đựng khác nhau. 
“Một vài người sẽ có phản ứng nhẹ hơn, trong khi vài người khác lại trải qua các triệu chứng nặng hơn. Nhưng tất cả sẽ giảm dần và hết sau 2 ngày. Phản ứng ở người lớn tuổi sẽ nhẹ và ít hơn. Lý do là vì hệ miễn dịch của họ không còn khoẻ như những người trẻ”.

Chuẩn bị gì trước mũi tiêm thứ hai? 
Mũi tiêm thứ hai thường được chỉ định vào 3 - 4 tuần sau mũi đầu tiên. Nhà sản xuất vaccine khuyến nghị khoảng cách giữa 2 mũi tiêm là:
-  Pfizer-BioNTech: cách nhau 3 tuần
-  Moderna: cách nhau 4 tuần
-  AstraZeneca: cách nhau 8 - 12 tuần
-  Sinopharm: cách nhau 3 tuần
Nếu bạn lo ngại về các phản ứng phụ, hãy chuẩn bị tinh thần và thể chất bằng cách:
- Ăn uống đủ chất, uống đủ nước
- Sinh hoạt điều độ, khoa học
-  Không sử dụng đồ uống kích thích 3 ngày trước và sau khi tiêm
-  Kiểm soát các bệnh mãn tính tốt
- Tư vấn với bác sĩ về các tiền sử bệnh, sử dụng thuốc
Một vài nghiên cứu cho thấy các loại thuốc giảm đau không kê đơn có thể ảnh hưởng đến phản ứng miễn dịch của cơ thể với vaccine. 
Nếu bạn bắt đầu có các triệu chứng mệt mỏi, sốt, đau người sau khi tiêm mũi thứ hai, các chuyên gia khuyên bạn nên nghỉ ngơi ở nhà. Với 3 ngày đầu tiên sau tiêm, bạn cần ở cạnh người thân, bạn bè để được theo dõi và chăm sóc các triệu chứng.
Cẩn trọng khi dùng bất kỳ loại thuốc nào để giảm các triệu chứng sau tiêm. Tốt nhất, bạn nên tư vấn với bác sĩ để dùng thuốc đúng cách và an toàn. Với triệu chứng đau nhức tay và chỗ tiêm, hãy áp lên đó một chiếc khăn ướt sạch. Dù mệt đến đâu, hãy luôn ăn đủ chất, chia ra các bữa nhỏ với thức ăn dễ nuốt và uống nhiều nước để hạ sốt (nếu có).
Sau hai tuần kể từ sau mũi thứ 2, hệ miễn dịch mới hoàn toàn hình thành hàng rào bảo vệ trước virus SARS-CoV-2.

Khi tình hình dịch bệnh vẫn còn những diễn biến phức tạp, bạn cần trang bị những phương pháp cần thiết để bảo vệ bản thân bằng việc tiêm vaccine, thực hiện 5K và quy định giãn cách xã hội để bảo vệ bản thân, gia đình và mọi người nhé!

- Nguồn tham khảo: doctoranywhere.vn